2019. №1. Юджель Озтюрк

DOI: http://dx.doi.org/10.22378/kio.2019.1.45-70 Скачать статью
768

Кафа – восточноевропейская столица в эпоху Золотой Орды и Османской империи

Юджель Озтюрк

(Университет Сакарья)

Аннотация. Кафа не была обычным городом, а представляла собой некую столицу данного региона. Заголовок определен исходя из этого понятия во время написания работы.

Данная статья была изначально основана на идее рассмотрения Кафы в доосманский период. Однако, когда труды Балара, Вайнштейна, Маловиста и моя монография были проанализированы, стала ясна картина Кафы в различные периоды. В связи с этим было принято решение провести сравнительное исследование.

В начале статьи рассматриваются архитектура, улицы и население Кафы. Далее уделяется внимание различиям в административной и финансовой структуре города в генуэский и османский периоды. В завершение проведено сравнение полученной информации об экономическом, финансовом и коммерческом устройстве в различные периоды.

Ключевые слова: Кафа, Османская империя, Крым, Золотая Орда, торговля, население, деньги, закон, Черное море.

Для цитирования:  Озтюрк Ю. Кафа – восточноевропейская столица  в эпоху Золотой Орды и Османской империи // Крымское историческое обозрение. 2019. № 1. С. 45-70.  DOI: 10.22378/kio.2019.1.45-70

Список литературы

  1. Ağat, Nurettin. Altın Ordu (Cûcioğulları) Paraları Kataloğu (1250–1502). İstanbul, 1976. 184 p.
  2. Atti Della Sociéta Ligure di Storia Patria. Volume II, Parte II, Yayınlayan, Cornelio Desimoni, Genova, MDCCCLXII.
  3. Atti Della Sociéta Ligure di Storia Patria. Volume XIX, Fascicolo I, Luigi Tommaso Belgrano, Genova, MDCCCLXXXVIII.
  4. Atti Della Societá Ligure di Storia Patria. Iscrizioni Genovesi in Crimea ed in Constantinopoli, Volume: LVI, Genova, MCMXXVIII.
  5. Balard, Michel — Veinstein Gilles. Continuité ou changement d’un paysage urbain ? Caffa génoise et ottomane. Actes des congrès de la Société des historiens médiévistes de l’enseignement supérieur public. 11e congrès, Lyon, 1980. pp. 79–131.
  6. Balard, Michel. Gênes et la mer Noire (XIIIe – Xve siécles). Revue Historique, T. 270, Fasc. 1 / 547 Juillet-Septembre, 1983. pp. 31–54.
  7. Balard, Michel. La Romanie Genoise (XIIe – Debut du XVe Siecle). I, II, Rome, 1978. 1008 p.
  8. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Tapu Tahrir Defteri (TTD). No: 370, 214.
  9. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). Mühimme Defteri. V,VII.
  10. Bayezid Kütüphanesi. Veliyüddin Efendi Kitaplığı. No: 1969.
  11. Bratianu, George I. La mer Noire des origines á la conquête ottomane. München, 1969. 394 p.
  12. Ergenç, Özer. Osmanlı Şehirlerinde Yönetim Kurumlarının Niteliği Üzerine Bazı Düşünceler. VIII Türk Tarih Kongresi (Ankara 11 – 15 Ekim 1976). Kongreye Sunulan Bildiriler, II, Ankara, 1981. s. 1266–1274.
  13. Fisher, Alan. Crimean Tatars. California, 1978. 264 p.
  14. Galip, İsmail. Takvim — i Meskûkat — ı Osmanîyye. İstanbul, 1307. 503 p.
  15. Hasan, Abdullahoğlu. Ceneviz menbalarına göre XV asır Kırım Hanlığı I‑II. Azerbaycan Yurt Bilgisi, İstanbul, 1932, X. s. 332–338; XI. pp. 372–378.
  16. İbn Bibi. El Evamirü’l — Ala ‘iye Fi’l – Umuri’l Ala’iye (Selçuk Name). / Haz. Mürsel Öztürk, Ankara, 1996. 730 p.
  17. İnalcık, Halil. Yeni Vesikalara Göre Kırım Hanlığının Osmanlı Tabiliğine Girmesi ve Ahidname Meselesi, Belleten, VIII /30, Ankara, 1944. s. 185–229.
  18. İnalcık, Halil. The Ottoman Economic Mind and Aspects of the Ottoman Economy. The Ottoman Empire, Conquest, Organization and Economy, Collected Studies, London 1978, X, s. 207–218.
  19. İnalcık H., Quataert D. An Economic and Social History of the Ottoman Empire 1300 – 1914. Cambridge, 1994. 1026 p. + XXXI, maps.
  20. İnalcık, Halil. Sources and Studies on the Ottoman Black Sea, Vol. I, The Customs Register of Caffa 1487 – 1490, Cambridge – Massachusetts, 1996. 216 p.
  21. İnalcık Halil. Seçme Eserleri: İslamiyet ve Devlet / Ed. Emre Yalçın, İstanbul, 2016. 256 p.
  22. İpşirli, Mehmet. XVI asrın ikinci yarısında kürek cezası ile ilgili hükümler. İÜE F. Tarih Enstitüsü Dergisi, XII, 1981–1982’den ayrı basım, İstanbul, 1982.
    s. 203–248.
  23. Kafalı, Mustafa. Altın Orda Hanlığı’nın Kuruluş ve Yükseliş Devirleri,İstanbul, 1976. 169 s.
  24. Karpov, S. P. New Documents on the Relations between the Latins and the Local Populations in the Black Sea Area (1392–1462). Dumbarton Oaks Papers,
    Vol. 49, Symposium on Byzantium and the Italians, 13th – 15th Centuries. 1995.
    pp. 33–41.
  25. Kurat, A. Nimet. Topkapı Sarayı Arşivindeki Altınordu, Kırım ve Türkistan Hanlarına Ait Yarlık ve Bitikler. İstanbul 1940. 212 s.
  26. Kurat, A. Nimet. Türkiye ve İdil Boyu. Ankara, 1966. 271 s.
  27. Kılıç, Orhan. Van Eyaleti’ne Bağlı Sancaklar ve Hukuki Statüleri. Osmanlı Araştırmaları, XXI, 2001. s. 189–210.
  28. Venegoni, Laura. A Medieval Enameled Beaker from the Staryi Krym Area (Eastern Crimea, Ukraine). Journal of Glass Studies,54, 2012, pp. 253–256.
  29. Malowist, Marian. Kaffa – kolonia genuenska no Krymie i problem wschodni w latach 1453–1475. Varsovie, 1947. pp. 311–313.
  30. Manz, Beatrice Forbes. The Clans of the Crimean Khanate. Harvard Ukrainian Studies, II / 3, Cambridge, 1978, pp. 282–309.
  31. Mete, Zekai. Osmanlı Taşrasında Bürokratik Muamelat: Sancakbeyi Belge ve Defterleri. Osmanlı Araştırmaları, XIX, 1999. s.181–221.
  32. Mübârek Mehmet. Meskûkat — ı Kadîme — i İslamiyye Kataloğu. İstanbul, 1318.
  33. Öztürk, Yücel. Osmanlı Hakimiyetinde Kefe (1475–1600). İkinci Baskı, İstanbul, 2014. 568 p.
  34. Öztürk, Yücel. Doğu Avrupa Mirasının Son Kalesi Kırım Hanlığı. / Ed. Yücel Öztürk, İstanbul, 2015, s. 13–53.
  35. Öztürk, Yücel. From Tavrida To Crimea: The Terms Of Crimea And Karaim In Historcal And Etymological Perspectives. Uluslararası Karay Çalışmaları Sempozyumu Bildirileri (5-8 Nisan 2010) / Ed. Mehmet Alpargu, Yücel Öztürk, Bilal Çelik, Bilecik, 2011, s. 111–131.
  36. Öztürk, Yücel. Halil İnalcık’ın Kırım Tarihi ve Osmanlı Kuzey Siyaseti Araştırmalarına Katkıları. Her Yıl Bir Büyük Türk Bilgi Şölenleri Prof. Dr. Halil İnalcık / Ed. Yusuf Oğuzoğlu, Selçuk Kırlı, Bursa, 2016, s. 164–168.
  37. Öztürk, Yücel. Karadeniz Ticari Ağları ve Kefe. Archivum Ottomanicum, 34, 2017, s. 89–109.
  38. Sahillioğlu, Halil. XVII asrın ilk yarısında İstanbul’da tedavüldeki sikelerin rayici. TTK Belgeleri Dergisi, I / 2, s. 227–233.
  39. Skrzinska, Elena. Inscriptions latines des colonies génoises en Crimée. Atti Della Societá Ligure di Storia Patria, Iscrizioni Genovesi in Crimea ed in Constantinopoli, Volume: LVI, Genova, MCMXXVIII, s. 1–135.
  40. Slater, Eric. Early Western Expansion in the Late Medieval World, 1261-1475. Review (Fernand Braudel Center), Vol. 29/3, 2006, s. 271–283.
  41. Vásáry, Istvan. Cumans and Tatars Oriental Military in the Pre-Ottoman Balkans 1185 – 1365. Cambridge 2005, 248 p.
  42. Vasiliev, Alexander Alexandrovich. The Goths in the Crimea. Cambridge, Massachusetts, 1936, 293 p.
  43. Yakubovskiy A. Yu. Altınordu ve Çöküşü. / çev. Hasan Eren, Ankara, 1992.

Сведения об авторе: Юджель Озтюрк – доктор философии, профессор отделения истории факультета естественных наук и филологии Университета Сакарья (Kemalpaşa Mahallesi, Üniversite Cd. Esentepe Kampüsü, 54050 Serdivan / Sakarya, Turkey);  yozturk@sakarya.edu.tr

Altınordu imparatorluğ’undan Osmanlı imparatorluğu’na bir doğu Avrupa beşkenti Kefe

Yücel Öztürk

(Sakarya Üniversitesi)

Özet. Mevcut makale, başlangıç itibariyle Kefe’nin Osmanlı öncesini ele alma anlayışı üzerine kuruldu. Yazıya odaklandıktan ve epey yol aldıktan sonra başlık kendiliğinden oluştu. Gerçekten, Kefe, sıradan bir şehir değil, bulunduğu coğrafyanın kıtasal ölçekte başkentliğini yapmış bir şehir idi. Başlığı bu anlayıştan ürettik.

Yazının ilerleyen aşamalarında Balard, Veinstein, Malowist ve şahsıma ait monografiyi analiz ettikçe, Kefe’nin Osmanlı öncesi ile Osmanlı dönemi arasındaki niteliği belirginleşti. Bu analizler doğrultusunda makalenin kapsamında bir değişikliğe gidilerek mukayese anlayışı merkezi fikir olarak belirlendi. Bu aşamada, Kefe’nin birbirinden farklı egemenlik periyodlarında hangi unsurlarını koruduğunu, hangilerini kaybettiğini ortaya koyma çabası kendiliğinden belirdi. Bu eğilim bir aşamada tümüyle hakim anlayış haline geldi ve kendimi Ceneviz ve Osmanlı Kefesini mukayese etmede serbest bıraktım. Michel Balard ve Gilles Veinstein’in daha önce baktığım, ancak, fazla üzerinde durmadığım, “devamlılık ve değişme” üzerine kurulu kapsamlı makalesini bu anlamda yeniden değerlendirdim.

Mevcut çalışma, önce Kefe’nin tarihsel safhalarını idari ve hukuki açıdan ele almakta, akabinde şehirsel perspektifte mekan örgütlenmesini ve demografik yapısını analiz etmektedir. Sonraki aşamalarda Ceneviz ve Osmanlı dönemlerindeki İktisadi, mali ve ticari yapı hakkında elde edilen bilgiler karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kefe, Osmanlı, Kırım, Ceneviz, Altınordu, Ticaret, Nüfus, Para, Hukuk, Karadeniz.

768
×Close search
Поиск